Ik herinner me nog goed de eerste keer dat ik een presentatie moest geven voor een grote groep mensen. Mijn handen trilden, mijn keel voelde droog en ik was ervan overtuigd dat iedereen mijn zenuwen kon zien. Lange tijd dacht ik dat ik de enige was die het zo spannend vond om voor een publiek te spreken. Maar niets blijkt minder waar.
Zelfs ervaren sprekers worstelen met zenuwen. Neem bijvoorbeeld Alexander Pechtold, voormalig D66-voorman. In zijn afscheidsinterview in Vrij Nederland bekende hij dat hij voor grote debatten altijd slecht sliep en achteraf last had van hoofdpijn. Of denk aan Jan-Anthonie Bruijn, voormalig voorzitter van de Eerste Kamer, of Carola Schouten, burgemeester van Rotterdam. En dat na jarenlange ervaring! Het laat zien dat spreekangst heel normaal is, maar dat je er wel mee kunt leren omgaan.
De kracht van voorbereiding
Een goede voorbereiding is het halve werk. Toen ik dat eenmaal doorhad, merkte ik dat mijn zenuwen al minder werden. Hier zijn enkele tips die mij enorm hebben geholpen:
-
Ken je publiek: Wie zijn ze en wat willen ze horen?
-
Bepaal je kernboodschap: Als je publiek één ding onthoudt, wat moet dat dan zijn?
-
Structureer je verhaal: Begin met een pakkende opening, vertel een persoonlijk verhaal en sluit af met een duidelijke oproep tot actie.
Verbinding maken is key
Het klinkt misschien tegenstrijdig, maar de kunst van een goede presentatie is om niet te veel aan jezelf te denken. Ik merkte dat hoe meer ik me focuste op mijn eigen onzekerheden (Zit mijn haar wel goed? Sta ik niet raar?), hoe minder ik echt contact maakte met mijn publiek.
Een truc die voor mij werkt is om me te concentreren op mijn boodschap en waarom die belangrijk is voor mijn toehoorders. Door me daarop te richten, vergeet ik mijn eigen zenuwen en maak ik veel makkelijker verbinding.
Inmiddels hou ik van presenteren en debatteren. Foto: dagvoorzitter congres Vereniging Zuid-Hollandse Gemeenten en Provincie Zuid-Holland.
Omgaan met lastige vragen
Na je presentatie komen vaak de vragen. In het begin vond ik dit doodeng. Stel dat ik het antwoord niet wist? Maar ik leerde dat mensen het juist waarderen als je je kwetsbaar opstelt. Het is oké om toe te geven dat je iets niet weet, zolang je belooft het uit te zoeken.
Zie lastige vragen als een kans om je boodschap nog eens extra te benadrukken. Reageer rustig, toon begrip voor de vraagsteller en gebruik het moment om dieper in te gaan op je standpunten.
Oefening baart kunst
Het klinkt cliché, maar het is echt waar: hoe vaker je presenteert, hoe makkelijker het wordt. Mijn advies? Zoek actief naar mogelijkheden om te oefenen. Begin klein, bijvoorbeeld door in je werk vaker het woord te nemen tijdens vergaderingen.
Tegenwoordig vind ik presenteren nog steeds spannend, maar ook ontzettend leuk. Die zenuwen? Die gebruik ik nu als brandstof om mijn verhaal met passie over te brengen. Want zoals een wijze mentor me ooit zei: “Een beetje spanning houdt je scherp. Gebruik het in je voordeel!”
Onthoud: iedereen kan leren om zelfverzekerd te presenteren. Het vraagt oefening, voorbereiding en de juiste mindset. Maar bovenal: wees jezelf. Want authenticiteit is uiteindelijk het meest overtuigend van allemaal.
